Zbiorowiska kserotermiczne są zanikającymi siedliskami w krajobrazie Polski. Z ich utratą związane jest kilka czynników, przede wszystkim porzucanie ekstensywnej gospodarki na łąkach i pastwiskach, zaprzestanie wypasu oraz zalesianie muraw.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie realizując projekt „Utrzymanie bioróżnorodności siedlisk kserotermicznych w Małopolsce", finansowany z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, stara się przywrócić tradycje pasterskie na ciepłolubnych łąkach Miechowszczyzny, które są sposobem ochrony małopolskich muraw.

W ramach prowadzonych działań zakupiono stado 10 owiec olkuskich, a do ich wypasu zachęcono społeczność lokalną. Owce są wypasane przez małżeństwo, które mieszka niedaleko 4 obszarów chronionych (obszary Natura 2000 i rezerwaty przyrody: Dąbie, Wały, Kalina-Lisiniec, Opalonki) w gminie Racławice, na których prowadzi tzw. wypas obwoźny (jedno stado przewożone na kilka powierzchni). Największym sukcesem w projekcie jest fakt, że społeczność lokalna zaangażowała się w czynną ochronę przyrody oraz przywracanie dawnych tradycji pasterskich.

Owca działa jak „żywa kosiarka", eliminując z murawy gatunki niepożądane i miękkolistne, zgryzając krzewy, a pozostawiając cenne rośliny kseromorficzne. Poprzez wydeptywanie raciczkami odsłaniane są fragmenty gleby, co umożliwia roślinom murawowym łatwiejsze kiełkowanie. Prowadzenie tzw. wypasu obwoźnego przyczynia się do roznoszenia nasion pomiędzy murawami i wzbogacania kolejnych muraw w cenne gatunki roślin.

W ramach projektu w 2012 r. prowadzony był monitoring skuteczności wypasu owiec w ochronie muraw kserotermicznych. Pierwsze wyniki wskazują na skuteczne zgryzanie młodych, odbijających pędów z wyciętych w 2011 r. krzewów i drzew. Bardzo dobrze i dobrze zgryzane były pędy: tarniny, szakłaka, derenia, robinii akacjowej. Z roślin zielnych dobrze zgryzana była: sparceta siewna, pajęcznica gałęzista, kłosownica pierzasta. Pierwszy sezon obserwacji wskazuje na bardzo pozytywny wpływ wypasu na zahamowanie procesu zarastania muraw przez krzewy i drzewa.

Więcej informacji www.kserotermy.krakow.pl